Het Urban Leisure & Tourism Lab Amsterdam en Pakhuis de Zwijger sloegen in 2019 al de handen ineen voor een duurzamere en inclusievere vorm van stadstoerisme. Tijdens het WeMakeThe.City Festival organiseerden zij samen met het Toeristisch Ondernemers Platform Amsterdam-Noord de eerste Fair Tourism conferentie. Het was de aftrap van een hele reeks over ‘eerlijk toerisme’, sindsdien in de vorm van livecasts. In maart 2021 vond de zevende editie plaats.
Hoe kunnen we eerlijk en duurzaam op vakantie? En hoe worden té populaire bestemmingen – zoals Amsterdam – weer blij met toeristen? In de serie livecasts die het ULT-Lab nu al twee jaar met Pakhuis de Zwijger organiseert, zoeken Inholland-lectoren samen met externe experts, wetenschappers en belanghebbenden samen naar antwoorden. Het streven is de negatieve bijwerkingen van toerisme minder zwaar te laten drukken op de stad, en zelfs om te zetten in voordelen.
Overtoerisme
De eerste bijeenkomst was nog met zijn allen in een echte zaal, vóór corona, toen overtoerisme een acuut dagelijks probleem was. Vanuit heel Europa kwamen sprekers en toehoorders in juni 2019 naar Pakhuis de Zwijger om te praten over ‘fair tourism’: een vorm van toerisme waarbij de balans tussen bezoekers en de lokale bevolking niet zoekraakt, en waarbij aantrekkelijke buurten niet ten onder gaan aan hun eigen populariteit. Met sprekers als Claudio Milano uit Barcelona en Charles Landry uit Berlijn was het vertrekpunt internationaal, maar in de loop van de middag kwam de focus steeds meer op Amsterdam-Noord te liggen. Daar was het ULT-Lab van Inholland toen al bezig met het tackelen van dit soort vraagstukken in eigen buurt.
Eerlijker verdelen
Gesteund door een groeiend internationaal netwerk en puttend uit eigen onderzoek, nam het lab ook de inhoudelijke invulling van de vervolgsessies op zich. Amsterdam-Noord bleek een prima proeftuin te zijn voor duurzaam toerisme, waarbij de voor- en nadelen van toerisme eerlijker worden verdeeld onder iedereen die ermee te maken krijgt. Ook de omliggende gebieden, zoals het Twiske, de Beemster en Zeeburg (met het Sluislab) zijn inmiddels aangehaakt. De huidige adempauze in het massatoerisme is een goed moment om nieuwe kleinschalige initiatieven uit te proberen en om het debat over toerisme in de stad levend te houden. Daarom gaan de livecasts ten tijde van corona juíst door.
Adviezen aan Den Haag
Na zeven afleveringen, waarin naast experts ook studenten hun bevindingen presenteerden, is duidelijk dat toerisme lang alleen vanuit economische drijfveren is benaderd. Maar er is een verschuiving gaande. De sector is anders naar zichzelf gaan kijken: toerisme kan eerlijker, duurzamer en prettiger. Om verder te kunnen kijken dan geld, is het belangrijk om burgers, ondernemers en overheid mee te krijgen. In de laatste editie, twee dagen voor de Tweede Kamerverkiezing, gaven de sprekers de partijen in Den Haag dan ook advies op dit vlak. Zo deed Saskia Griep, oprichter en directeur van Better Places, een oproep om een staatssecretaris of minister in te stellen voor toerisme .